On-farm hatching: alles wat je moet weten

Wat is on-farm hatching?

Bij ‘on-farm hatching’ komen de broedeieren uit in de stal waar de kuikens ook verder opgroeien. Er is dan meteen eten en drinken beschikbaar voor de kuikens en je hoeft ze niet te transporteren, in plaats daarvan worden de 18-daags bebroede eieren getransporteerd. Naast vroege voeding en water zijn de uitkomstomstandigheden en luchtkwaliteit zeker bepalend voor de opstart van de kuikens.

Het idee achter ‘on-farm hatching’ komt van een paar vleeskuikenhouders die problemen hadden met de kuikens van de broederij: veel wisseling in kuikenkwaliteit en opstartproblemen. Momenteel wordt on-farm hatching vooral toegepast in Noordwest-Europa, maar het wordt nu ook in andere continenten uitgerold.
99% van de eieren voor vleeskuikens komt nu nog uit in de broederij. Deze kuikens komen uit in een uitkomstkast, ook wel ‘hatch cabinet’ of ‘hatcher’ genoemd. Nadat de kuikens allemaal zijn uitgekomen worden ze afgeraapt, gecontroleerd, geselecteerd en geteld, waarna ze naar de pluimveestal getransporteerd worden.
Een belangrijk verschil zit in het gedrag van kuikens die in een uitkomstkast uitkomen of die in de stal uitkomen: uitkomstkasten zijn vaak donker en lawaaiig en bieden weinig ruimte voor de kuikens.

Wat zijn de mogelijkheden bij on-farm hatching?

On-farm hatching is door Vencomatic Group eerst ontwikkeld geïntegreerd in de Patio. Dit is een etagesysteem waarvan het klimaatsysteem zo is ontwikkeld dat de omgeving gedurende de gehele levenscyclus, startende bij de laatste 3 broeddagen, ideaal is voor het kuiken. De Patio werd oorspronkelijk toegepast als opfoksysteem voor de eerste 10 tot 18 dagen, waarna kuikens overgezet worden naar de afmeststallen. Dit zorgt voor een goede start, bovendien kunnen méér kuikens per jaar afgeleverd worden. Later is de Patio meer gaan dienen als een productiesysteem, waarin de kuikens de gehele cyclus verblijven tot aan slachtgewicht.

Aangezien on-farm hatching in de praktijk continu tot verbeterde resultaten leidde ten opzichte van traditionele productsystemen, is behoefte gekomen om dit ook in standaard grondstallen toe te passen. Hier is de X-Treck voor ontwikkeld, een systeem om in traditionele stallen toe te passen, zoals bij deze boer.

Waarom wordt on-farm hatching populairder?

On-farm hatching heeft de volgende voordelen:

• Natuurlijk in verband met het dierenwelzijn: je vervoert geen levende wezens en ze krijgen meteen eten en drinken na uitkomst, in gezonde klimaatomstandigheden.
• Door de betere opstart hebben de kuikens een betere orgaanontwikkeling en verhoogde immuniteit. De kuikens zijn robuuster, ze hebben een betere gezondheid (b.v. minder last van voetzoolleasies) en betere vertering, wat resulteert in betere strooiselkwaliteit en daardoor meer rendement.
• Betere diergezondheid leidt tot een lager antibioticagebruik, wat vanwege het beperken van antibioticaresistentie steeds belangrijker wordt.
• Sommige retailers verplichten hun leveranciers om hun kuikens direct na uitkomst te voeren.
• Een welzijnsplus ten opzichte van de traditionele keten, waardoor het vlees apart ‘verwaard’ kan worden.
  
  

Wat betekent 'hatching (chicken) eggs'?

Onder hatching verstaan we de laatste 3 dagen van het broedproces. Kuikens komen uit in een spreiding van 36-48 uur, dit is afhankelijk van ras, leeftijd moederdieren, bewaartijd en voorbroedproces. In een normaal broedproces zijn alle levensvatbare kuikens na 21 dagen uitgekomen.

Hatching en ‘brooding’: wat is het verschil?

Hatching is de uitkomstperiode (de laatste 3 broeddagen), brooding is de periode van eendagskuiken tot de leeftijd van 7 tot 10 dagen. Dit is een zeer belangrijke fase van een kuiken, waarin het belangrijk is om het kuiken in de belangrijkste condities te voorzien voor een snelle en optimale ontwikkeling. In de markt is een on-farm hatching systeem zoals X-Treck of Patio de beste manier om deze twee fases te combineren.

Waar moet je op letten bij on-farm hatching?

Als je met on-farm hatching aan de slag wilt, moet de klimaatbeheersing van de stal voldoen aan basiseisen voor kuikens. Als de kuikens uitkomen, moeten de omstandigheden ideaal zijn: de temperatuur dient zo homogeen mogelijk te zijn, ze mogen niet op een koude grond zitten omdat ze dan teveel afkoelen. Om de ideale omstandigheden te realiseren wordt een tussenvloer geplaatst die de omgevingstemperatuur aanneemt, waardoor de net uitgekomen kuikens op een warme ondergrond worden opgevangen. Soms moet er ook luchtbevochtiging aanwezig zijn, zeker in een korte leegstand of bij tijdsnood is dit een sterke plus.

De broedeieren worden aangevoerd op standaard broedramen, waarbij de eieren zowel geschouwd als ongeschouwd ingelegd kunnen worden. Wanneer er geschouwd wordt, is het beter in te schatten met hoeveel kuikens er begonnen wordt.

Een belangrijk aandachtspunt daarnaast is dat de eieren tijdens on-farm hatching niet te warm worden, een tijdje afkoelen is minder schadelijk dan te warm. Te warm zorgt ervoor dat kuikens te snel uitkomen en eigenlijk nog niet volgroeid zijn.

Hoe werkt een hatching-machine?

Een traditionele hatching-machine heeft verschillende functies: verwarmen, koelen en ventileren om luchtvochtigheid en het koolstofdioxide-gehalte op peil te houden. Aangezien een grote hoeveelheid eieren in een kleine ruime geplaatst wordt, komt het zeer nauw en specifiek om voor ieder ei in de uitkomstkast de omstandigheden te optimaliseren. Bij toepassing van on-farm hatching is een belangrijk verschil het volume per geplaatst ei: 34 liter per ei ten opzichte van 1 liter per ei. Ook bij uitkomst is de bezetting van kuikens lager, dit zorgt dat de omstandigheden bij on-farm hatching beter zijn: lagere ruimtetemperatuur, lagere relatieve luchtvochtigheid, lagere koolstofdioxidegehaltes, lagere stofconcentraties en een lagere luchtsnelheid, aangezien koelen niet aan de orde is. Het proces is makkelijker te controleren.

Hatching zonder incubator

Er zijn nog andere manieren om te hatchen. Zeker als je grootschalig gaat investeren, kan het slim zijn eigen uitkomstinstallaties neer te zetten. Je kunt vooral veel kosten besparen in de laatste dagen van het broeden. Dit soort investeringen zijn echter pas interessant als het gaat om helemaal nieuwe productiefaciliteiten, als je al uitkomstkasten hebt is de grootste investering al gedaan.

Voor een integratie die alle stappen in de productieketen in eigen beheer heeft, is het interessant om te overwegen alleen in de voorbroed te investeren en de nabroed over te stappen naar on-farm hatching. In een traditionele broederij is veel techniek nodig voor de uitbroedfase, zoals proceshandeling-machines en reinigingsmachines. Daarnaast zit daar de meeste arbeidsbehoefte, waar dus veel bespaard kan worden. Door de keten op een andere manier op te zetten, kan qua investering aanzienlijk bespaard worden.

Kunnen broedeieren worden gewassen?

Een broedei kan niet van binnen worden gewassen, maar ook van buiten heeft het weinig zin als het vies is geworden. Wanneer het ei gelegd wordt door de hen, heeft het de lichaamstemperatuur; binnen 5 minuten na het leggen koelt het ei af naar de omgevingstemperatuur. Op dat moment wordt de luchtkamer gevormd. Door het temperatuurverschil is er onderdruk in het ei, waardoor eventuele bacteriën die aan de buitenkant van de poreuze schaal zitten naar binnen worden gezogen. Tijdens het broedproces zullen deze zich vermenigvuldigen en het embryo infecteren. De uitkomst is 20% lager en de kwaliteit van het eendagskuiken gaat fors achteruit.